Mijn huisgenoot Bas
kent nu zo’n zes woorden. Uitspreken kan hij deze niet, Bas is een kat. Dat hij
geen mensentaal kan spreken, betekent niet dat hij niet kan nadenken of niets
voelt, zoals eeuwenlang de gangbare opvatting was. Hij is prima in staat om mij
duidelijk te maken wat hij wil en hoe hij zich voelt. Iets wat de meeste ‘baasjes’
zullen herkennen. Want, schrijft Eva Meijer: ‘Ken je een dier goed, dan begrijp
je hem of haar vaak prima, beter dan een mens uit een totaal andere cultuur’ of
de buurvrouw...
‘Als je geluk hebt, ontmoet je een dier dat met je wil
praten.’ zo begint Meijer haar nieuwste boek Dierentalen. ‘Als je nog meer geluk hebt, ontmoet je een dier dat
de tijd en de moeite neemt je te leren kennen. In mijn ervaring zijn de meeste
dieren niet te beroerd om een praatje te maken. Ze zijn ook genereus in wat ze
bereid zijn te vertellen. Met sommige dieren kun je hechte relaties aangaan.
Zo’n relatie kan je niet alleen veel over het dier in kwestie leren, maar ook
over taal, en over jezelf.’
Dierentalen
Het uitgangspunt voor Meijer in haar boek is dat dieren taal
hebben, in relatie tot elkaar en in relatie tot mensen. Hoe meer er bekend
wordt over dierentalen, hoe duidelijker het wordt hoe complex deze kunnen zijn.
Veel complexer dan we nu kunnen begrijpen. Dieren kunnen niet alleen veel meer
zeggen dan we ooit hadden kunnen dromen, ze kúnnen ook meer. Meijer laat er in
haar boek een groot aantal voorbeelden van voorbijkomen. Er zijn dieren die
soortgenoten bij naam kennen, andere begraven hun soortgenoten, kennen
ingewikkelde rouwrituelen of zingen liefdesliedjes. Er zijn zelfs dieren die
zichzelf bewust van het leven beroven.
Evolutie
Na het lezen van Dierentalen,
zullen de meeste mensen niet meer kunnen (of zelfs maar willen) ontkennen dat
dieren ‘taalloos’ zijn. ‘Vanuit een evolutionair perspectief zou het vreemd
zijn dat mensen taal hebben en dieren niets vergelijkbaars, dat er een harde
grens zou zijn tussen taal en communicatie op basis van instinct’, concludeert
Meijer. ‘Honden zijn gaan blaffen om met mensen te communiceren en mensen
hebben geleerd naar dat blaffen te luisteren’, zegt ze. Katten miauwen om
dezelfde reden. Gedomesticeerde dieren hebben zichzelf dus geleerd om met ons, mensen
te communiceren: ‘de mogelijkheid van een gedeelde taal laat zich niet
tegenhouden door een vacht of een staart’. Wij vinden onze taal uniek, ‘maar de
talen van andere dieren zijn dat ook’. Mensen oefenen grote invloed uit op de
levens van dieren, zegt ze. Zonder dat dieren daar iets over te zeggen hebben. ‘We
moeten met ze in gesprek.’
Dierenrechten
‘Hoe we over dieren denken is verbonden met hoe we ze behandelen’,
aldus Meijer. Beter naar dieren luisteren vereist dat we anders moeten gaan
denken. Als wij de wereld bekijken door hun ogen, zijn we gedwongen kritisch te
kijken naar welke positie we ze in onze maatschappij toebedelen. Dit is niet
alleen positief voor dieren, ook mensen hebben een wereld te winnen, want zegt
ze: ‘Mee kunnen kijken door hun ogen verrijkt je eigen leven en laat het anders
zien.’
1 opmerking:
Mooie leestip!
Vriendelijke groet,
Een reactie posten